Ông tâm sự trung bình mỗi ngày có khoảng 30 sinh mạng khắp đất nước bị tai nạn giao thông cướp đi, rất nhiều người chịu thương tật vĩnh viễn...

Chiếc xe vỡ nát ở đèo Lò Xo, Kon Tum được cẩu lên để giám định nguyên nhân tai nạn - Ảnh: Phân viện Khoa học hình sự

Vôlăng “lên tiếng”

“Đó là buổi sáng kinh hoàng ngày 21-4-2005, đang đi giám định hiện trường một vụ án ở Bình Thuận, chúng tôi nhận cuộc điện thoại khẩn cấp báo tin có tai nạn nghiêm trọng trên đèo Lò Xo, Kon Tum. Mọi người thắt tim khi nghe xe chở 30 cựu chiến binh Hà Nội thăm chiến trường xưa và nhiều người đã thiệt mạng!”.

Đại tá Hiền lệnh cho anh em quay mũi xe chạy thẳng lên Kon Tum. Nhiệm vụ của chuyên gia khoa học hình sự là phải giải mã được những bí ẩn đau lòng, để không chỉ làm cơ sở cho pháp luật xét xử đúng người đúng tội, mà còn góp phần giảm thiểu những tai nạn sau này.

Mặc dù từng đối mặt với nhiều tai nạn thương tâm, nhưng họ không kìm được nước mắt! 30 trên tổng số 31 cựu chiến binh đã ra đi. Vực tử thần dưới dốc đèo Lò Xo hun hút sâu 70m. Đại tá Hiền và đồng nghiệp rất vất vả mới leo xuống được nơi xe rơi vỡ nát.

Trên mặt đường đèo Lò Xo, dấu bánh xe hằn xuống đường như vết thắng gấp dài cả 100m. Các cọc tiêu, biển báo giao thông trên đường cũng bị xe húc gãy ngang trước khi lao xuống vực. Những dấu vết này có vẻ trùng lời khai của phụ xe may mắn sống sót.

Họ lật tung hiện trường, xem xét tỉ mỉ từng chi tiết chiếc xe bị tai nạn. Thậm chí các thi hài cũng được giám định pháp y để xác định nguyên nhân gây tử vong và từ đó phân tích tình huống xe gặp nạn. Họ lưu ý chi tiết đồng hồ xe dừng lại ở tốc độ 110km/giờ khi bị nạn. Vết hằn được phân tích không phải dấu xe thắng gấp mà là vết bánh xe xiết xuống mặt đường khi đổ dốc nhanh và tải trọng dồn nặng về bánh phải phía trước.

Người thiếu chuyên môn dễ nhầm lẫn với vết thắng gấp. Đặc biệt, khi phân tích bộ phận thắng xe cũng phát hiện đã bị suy giảm trước khi xảy ra tai nạn. Các má thắng bị trơ ra không còn tác dụng. Lời khai của người phụ lái cũng kể rằng xe đã chạy suốt đường đèo dài. Thắng xe nóng vì sử dụng liên tục, tài xế lại cho đổ nước vào làm nguội dẫn đến cháy trơ má phanh.

Xâu chuỗi các phân tích, sự thật tai nạn do lái xe chạy liên tục và tốc độ cao trên đường đèo, rồi việc cho đổ nước vào đã làm giảm tác dụng của thắng. Khi lái xe vào cua đèo Lò Xo với tốc độ 110km/giờ, không làm chủ được tốc độ nên lao xuống vực. Nhưng đến đây họ còn phải xác định ai cầm lái.

Lỗi thường được người còn sống đổ hết lên kẻ đã chết. Nhưng sự thật có thể khác, nhiều tài xế đường dài vẫn giao lái cho phụ xe. Họ kiểm tra thi hài tài xế tỉ mỉ. Những vết gãy xương sườn, nhất là vùng lồng ngực giập nát trùng với vôlăng đã kể lại chính anh ta cầm lái trong lúc xe lao xuống vực. Kẻ gây nạn trong trường hợp này cũng chính là nạn nhân...

“Chỉ những vụ nghiêm trọng, phức tạp chúng tôi mới vào cuộc. Nhưng trung bình mỗi năm riêng Phân viện Khoa học hình sự phía Nam đã phải giám định khoảng 300 vụ tai nạn giao thông!” - trung tá Trần Anh Tuấn nói vậy. Ông là người từng có mặt tại hàng ngàn hiện trường tai nạn giao thông để giám định.

Rạng sáng 13-2-2011, cũng con đèo Lò Xo, Kon Tum định mệnh này đã xảy ra vụ tai nạn lật chiếc xe khách Bắc Giang - TP.HCM làm hơn 50 hành khách bị thương nghiêm trọng. Trước đó, tháng 3-2009, một vụ tai nạn thảm khốc trên con đèo cùng tên Lò Xo ở tỉnh Bình Thuận làm chín du khách Nga, một người Việt thiệt mạng và 16 người bị thương nặng.

Trung tá Tuấn vẫn ám ảnh hình ảnh chiếc xe cùng bao thân xác con người nát bấy dưới vực sâu 200m. Tài xế Lâm bị thương, khai xe hư thắng. Nhưng khoa học hình sự giám định tình trạng xe còn mới, bảo đảm các tiêu chuẩn kỹ thuật, bộ phận thắng cũng còn rất tốt. Phân tích thêm dấu vết hiện trường, giám định phát hiện lỗi chủ quan.

Chính tài xế đã chọn đường tắt chỉ dành cho xe phục vụ công trình xây dựng, lại đi quá nhanh trong đêm nên không làm chủ tốc độ. Khi đổ đèo ở vòng cua gắt, tài xế đã để xe lao thẳng xuống vực sâu. Có mặt tại tòa, trung tá Tuấn khẳng định kết quả giám định lỗi chủ quan. Và tài xế Lâm đã phải nhận án 12 năm tù cho phút cẩu thả cướp đi mười sinh mạng con người!

Câu hỏi vẫn nhức nhối...

“Hầu hết tài xế đều có lý do nào đó để tránh né, nhưng hơn 90% tai nạn giao thông đều ít nhiều có lỗi của họ!”. Đại tá Hiền chua xót kể nghiệt ngã nhất là những nghi án tài xế cố tình cán chết người vì lý do thù hằn.

Chẳng ai muốn nghi ngờ đó là sự thật, nhưng có những thực tế đã xảy ra. Họ từng giám định một vụ nghi tài xế xe buýt cố tình cán người. Tài xế này đã để xe buýt lao thẳng vào một người dân đi xe máy mà trước đó có cãi vã với mình. Kết quả giám định xe buýt lúc đó không hư thắng, tốc độ đang chạy cũng không cao nên tài xế có thể làm chủ tình huống bình thường.

Từng phải đặt bút ký duyệt hàng ngàn kết quả giám định thảm khốc, đại tá Hiền ưu tư điều đáng ngại nhất là đạo đức tài xế bây giờ. Chính ông biết rõ chuyện có tài xế từng hung hăng chỉ mặt người đi đường “mạng mày chỉ 50 triệu!”. Đặc biệt, nhiều tài xế còn là con nghiện nặng phải vô “đủ đô thuốc” mới cầm lái được. Khi bị bắt, họ năn nỉ công an cho “chơi thuốc” mới khai!

Là người chuyên đi “soi” tai nạn để tìm kiếm sự thật, các chuyên gia khoa học hình sự tâm sự chỉ có một mong muốn lớn nhất là được... thất nghiệp. Nhưng thực tế tình trạng giao thông lại đang quá phức tạp và họ đang ngày càng phải làm nhiều việc hơn.

Đại tá Hiền, trung tá Tuấn tâm sự chính những người chuyên điều tra sự thật tai nạn giao thông như họ mà giờ ra đường cũng rất sợ bị tai nạn! Dù lái cẩn thận nhưng chẳng ai biết tai bay vạ gió ập đến lúc nào. Thực tế, họ đã nhiều lần phải giám định cho chính chiến sĩ cảnh sát bị tai nạn.

Mới đây, người bạn đại tá Hiền, một trưởng khoa đại học cảnh sát, đột ngột qua đời vì tai nạn ngay trên đường chở con đi học. Trước đó, một thượng úy quen biết với ông cũng vừa ra đi tức tưởi dưới gầm bánh xe...

Những người làm công việc chuyên “giải mã” tai nạn giao thông này vẫn canh cánh lòng với những con số cập nhật hằng ngày trong sổ của họ về tai nạn giao thông chưa hề dừng lại. Chúng giống như những câu hỏi đầy nhức nhối cho con người...

“Giấc ngủ trắng” - một “hung thần” gây ra nhiều tai nạn thảm khốc trong phút cố gắng cuối cùng để kết thúc hành trình của tài xế đường dài. “Giấc ngủ trắng” diễn ra khi nào? Tài xế Trần Kiêm Hạ sẽ kết thúc loạt bài này bằng kinh nghiệm của anh về “giấc ngủ trắng”.

Kỳ cuối: “Giấc ngủ trắng” trên đường